Mr. H.P. (Henri) Marchant

Militante politiek leider van de vrijzinnig-democraten, die felle aanvallen op zijn tegenstanders niet schuwde. Was advocaat en wethouder in Deventer en werd in 1899 als links-liberaal naar de Tweede Kamer afgevaardigd. Was daar spoedig een geducht woordvoerder op talrijke beleidsterreinen en volgde in 1916 Dirk Bos i op als fractievoorzitter. Zorgde in 1919 via een initiatiefwet voor de invoering van het vrouwenkiesrecht. Politieke tegenstander van Colijn i, wiens kabinet hij in 1925 ten val bracht. Wist toen echter geen centrumlinks kabinet te vormen. Trad in 1933 echter wel als minister van Onderwijs toe tot het crisiskabinet-Colijn II i. Kwam met een spellingsvereenvoudiging (spelling-Marchant). Nadat zijn positie in de VDB door zijn heimelijke overgang naar het katholicisme onhoudbaar was geworden, trad hij in 1935 af. Scherp debater, die gestileerde speeches hield. Had als bijnaam 'Le tigre neerlandais'.

Vrijzinnig-Democratische Kamerclub (1897-1901), VDB
functie(s) in de periode 1899-1935: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, minister

• - 

  Liberale Unie, tot februari 1901 (vooruitstrevende vleugel)
• - 

  VDB (Vrijzinnig-Democratische Bond), van 17 maart 1901 tot 7 mei 1935 (medeoprichter)
• - 

  RKSP (Roomsch-Katholieke Staatspartij), van 1935 tot 1945
• - 

  VDB (Vrijzinnig-Democratische Bond), 1952 (heropgericht door K. Bijlsma)

• - 

  wethouder (van financiën, armbestuur, ziekenhuis) van Deventer, van 16 januari 1899 tot september 1901
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 8 juni 1900 tot 27 mei 1933 (1900-1918 voor het kiesdistrict Deventer)
• - 

  advocaat en procureur te 's-Gravenhage, van 2 oktober 1901 tot mei 1933
• - 

  fractievoorzitter VDB Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 mei 1916 tot 27 mei 1933
• - 

  lid gemeenteraad van 's-Gravenhage, van 27 augustus 1923 tot 26 mei 1933
• - 

  wethouder (van onderwijs) van 's-Gravenhage, van 27 augustus 1931 tot 26 mei 1933
• - 

  minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, van 26 mei 1933 tot 18 mei 1935

• - 

  kabinetsformateur, van 24 november 1925 tot 1 december 1925 (poging mislukt)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid redactie tijdschrift "Vragen des Tijds"
• - 

  voorzitter Stichting "De Hooge Veluwe", vanaf 1 januari 1951

• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van september 1930 tot mei 1933
• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk III (Buitenlandse Zaken) 1933 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Diende in 1919 een initiatiefwetsvoorstel in over een heffing van een buitengewone belasting ter dekking van oorlogsuitgaven. Dit voorstel werd in 1922 door de Tweede Kamer verworpen.
• - 

  In 1921 verwierp de Tweede Kamer met 46 tegen 38 stemmen een door hem ingediend amendement over afschaffing van de Eerste Kamer
• - 

  Diende in 1922 samen met zijn fractiegenoten Ketelaar en Oud een initiatiefwetsvoorstel in over de benoembaarheid van vrouwen in rechterlijke functies. Dit wetsvoorstel werd in 1923 ingetrokken, na verwerping met 39 tegen 35 stemmen van artikel 1 door de Tweede Kamer.

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Diende in 1934 een ontwerp-wet regeling voor de opleiding van onderwijzers en onderwijzeressen in. Het wetsvoorstel werd in 1935 ingetrokken.
• - 

  Voerde in 1934 een spellingshervorming door (spelling-Marchant) in het onderwijs. Deze vereenvoudigde spelling was gebaseerd op de ideeën van de leraar Nederlands R.A. Kollewijn. Hij stelde voor de dubbele 'ee' en 'oo' in open lettergrepen (niet zoo, maar zo) af te schaffen. Verder verdwijnt de onuitgesproken 'ch' ('versche visch' wordt 'verse vis').
• - 

  Uit bezuinigingsoverwegingen werden door hem veel openbare scholen opgeheven, terwijl hij de bijzondere scholen ongemoeid moest laten

• - 

  Bracht in 1935 een wijziging van de Lager-onderwijswet 1920 tot stand waardoor onderwijzeressen die in het huwelijk traden, moesten worden ontslagen

• - 

  In 1934 wekte een door hem gehouden toespraak bij de opening van een tentoonstelling over de Abdij van Egmond de woede van orthodox-protestanten. Hij had zich in de rede afgezet tegen het beeld van de geuzen als 'kranige kerels', omdat volgens hem de geuzen onder leiding van Sonoy brandstichters en plunderaars waren geweest.
• - 

  Bedankte in mei 1935 als lid van de VDB, nadat partijvoorzitter Kranenburg en anderen hem indringende vragen hadden gesteld over berichten dat hij katholiek was geworden. Hij had steeds geweigerd dat te doen en (naar bleek) daarover ook gelogen.
• - 

  Trad in mei 1935 af als minister in verband met het bekend worden van zijn overgang tot het katholicisme op 21 december 1934. Hij deelde dit, na eerdere berichten te hebben tegengesproken, in de ministerraad van 7 mei 1935 mee. Zijn collega Oud meldde hierna schriftelijk aan Colijn dat hij ontslag zou vragen als Marchant niet zou opstappen. Oud vreesde dat het aanblijven van Marchant tot een vertrouwensbreuk tussen hem en de VDB zou leiden. Op 11 mei vroeg Marchant aan de koningin om ontslag.

• - 

  Trad in 1920-1921 op als advocaat van de gevluchte Duitse kroonprins

• - 

  Versloeg in 1909 P.J.M. Aalberse (rk)
• - 

  Versloeg in 1913 J.C. baron van Haersolte (arp)
• - 

  Versloeg in 1917 J. Stoffel (comité anti-grondwetsherziening)

• - 

  "De Generaal" (bijnaam i.v.m. dominerende optreden binnen VDB)
• - 

  "Le tigre neerlandais"

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  P.J. Oud, "Het Jongste Verleden", deel I, 40-42
• - 

  Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
• - 

  P. Groenewald, "Bibliografie van de boeken, brochures en tijdschriftartikelen van mr. H.P. Marchant (1869-1956)" (1986)
• - 

  J. Bosmans, "Marchant, Hendrik Pieter (1869-1956)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 367
• - 

  C.A. Groenewold, "H.P. Marchant (1869-1956), le tigre neerlandais" (dissertatie, 1992)
• - 

  Onze Afgevaardigden, 1901, 1905, 1909 en 1913

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.