R. (Roestam) Effendi

Eerste Indonesiër in de Nederlandse Tweede Kamer. Communist die in Nederlands-Indië tot de vooraanstaande leden van de PKI behoorde en lid was van de naar onafhankelijkheid strevende studentenbeweging Perhimpoenan Indonesia. In 1933 kandidaat voor de CPH en gekozen, omdat hoger geplaatste Indonesiërs gevangen zaten of bedankten. Had de gewoonte om z'n redevoeringen moeilijk verstaanbaar uit te spreken, zodat de Voorzitter 'omstreden' uitspraken niet zou dwarsbomen. Werd in 1946 door de CPN geroyeerd omdat hij geen rol in de illegaliteit had gespeeld. Hij bedankte toen als Kamerlid.

CPH, CPN
functie(s) in de periode 1933-1946: lid Tweede Kamer

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (5/7)
4. Partijpolitieke functies
5. Nevenfuncties
6. Opleiding
7. Activiteiten
8. Wetenswaardigheden
9. Publicaties van/over
10. Familie/gezin
11. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
Roestam (Roestam)

geboorteplaats en -datum
Padang (Ned.-Indië), 13 mei 1903

overlijdensplaats en -datum
Djakarta (Indonesië), 24 mei 1979partij(en)

• - 

  CPH (Communistische Partij Holland), omstreeks 1932
• - 

  CPN (Communistische Partij van Nederland), tot januari 1946
• - 

  Partai Murba (proletarische partij), van 1948 tot 1950

• - 

  lid gemeenteraad van Padang, tot 1927
• - 

  medewerker linkse en antimilitaristische bladen, vanaf 1932
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 4 juli 1933 tot 19 januari 1946
• - 

  zakenman te Djakarta (zonder veel succes)
• - 

  literator

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid bestuur PI (Perhimpoenan Indonesia), vereniging van Indische studenten in Nederland, vanaf 1929
• - 

  secretaris Zeven-Provinciën-Comité te Batavia, 1933

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als parlementariër

• - 

  Was koloniaal-woordvoerder van de CPN-Tweede Kamerfractie. Hield zich ook bezig met financiën, defensie en verkeer.
• - 

  Diende in 1934 met L.L.H. de Visser een initiatiefwetsvoorstel in tot het verlenen van amnestie aan de muiters van "De Zeven Provinciën". Het voorstel werd later ingetrokken.
• - 

  Pleitte in 1945 voor benoeming van meer Indonesiërs tot Tweede en Eerste Kamerlid ter vervulling van tijdens de Bezetting opengevallen plaatsen

algemeen (3/6)

• - 

  Werd op 12 juli 1933 in hoger beroep door de rechtbank in Arnhem veroordeeld tot een maand gevangenisstraf vanwege opruiing te Tiel. Zat die straf in november/december 1933 uit in het Huis van Bewaring in Amsterdam.
• - 

  Werd geschorst als lid van de CPN-Kamerfractie, omdat hij niet aan het illegale partijwerk zou hebben deelgenomen
• - 

  Nam na zijn royement als CPN-lid ontslag als Tweede Kamerlid

uit de privésfeer

• - 

  In 1933 werd hij failliet verklaard, waarna zijn gezin in Nederlands-Indië in kommervolle omstandigheden leefde
• - 

  In 1939 trouwde hij met Hans Roodveldt. Haar zus Lee (Didom) was enige tijd gehuwd met CPN-Kamerlid Dries Koenen. De zussen hadden niet dezelfde achternaam. Zijn echtgenote was geboren in Duitsland.

anekdotes en citaten

• - 

  Toen hij beëdigd werd als Kamerlid bleven Duymaer van Twist (ARP) en Weitkamp en Snoeck Henkemans (CHU) demonstratief zitten. Reageerde op protesten vanuit de rechterzijde op zijn beëdiging als Kamerlid met de uitroep: "Indonesia Merdeka!" (vrijheid voor Indonesië).

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
Alfaroes

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie

• - 

  J. Morriën, "Effendi, Roestam", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging van Nederland, deel VII, 41
• - 

  Marij Leenders, "Strijd tussen patriottisme en ideologie: Roestam Effendi, de eerste allochtone parlementariër", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2007, 133

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.