Commissie dringt aan op hernieuwde inspanningen om uitvoering te geven aan de solidariteitsmaatregelen van de Europese migratieagenda

Vooruitlopend op de Europese Raad i van volgende week roept de Commissie de lidstaten vandaag nogmaals op om meer vaart te zetten achter herplaatsing van migranten en zo de druk op Italië en Griekenland te verminderen. Uit de drie voortgangsverslagen die zij vandaag uitbrengt, blijkt namelijk dat slechts enkele lidstaten hun toezeggingen volledig zijn nagekomen.

De Commissie roept de lidstaten ook op om hun krachtige politieke belofte na te komen en uiterlijk eind maart te voorzien in het tekort aan personele middelen en materieel van het Europees Grens- en kustwachtagentschap. Dankzij de verklaring EU-Turkije, die nu een jaar van kracht is, zijn de irreguliere grensoverschrijdingen al een jaar onder controle. Toch komen er nog altijd meer migranten aan dan er terugkeren. Ter verbetering van de situatie op de eilanden roept de Commissie Griekenland en de andere lidstaten dan ook op om de vaart erin te houden bij de uitvoering van het gemeenschappelijk actieplan.

Frans Timmermans i, eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie i: "Willen we migratie beter beheren, dan moeten we werk blijven maken van onze brede aanpak en ons inspannen voor herplaatsing en hervestiging, de inzetbaarheid van de Europese grens- en kustwacht i en verdere samenwerking met Turkije. Al deze maatregelen gaan uit van het beginsel van solidariteit en billijke verdeling van verantwoordelijkheid — een beginsel dat bindend is voor elke lidstaat. De Europese Raad biedt de gelegenheid om de tot dusver geboekte resultaten tegen het licht te houden en te bepalen hoe we onverwijld gevolg kunnen geven aan onze gemeenschappelijke besluiten en verbintenissen.”

Dimitris Avramopoulos i, commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap: "Een billijke verdeling van verantwoordelijkheid veronderstelt solidariteit. Al deze maatregelen hangen samen en lidstaten kunnen niet naar eigen believen de ene maatregel wel en de andere niet uitvoeren. Op dit moment wordt in Griekenland en Italië aan alle operationele voorwaarden voldaan om van herplaatsing een succes te maken. Het is nu aan de lidstaten om te handelen en hun verplichtingen na te komen door te zorgen voor tijdige herplaatsing van degenen die daarvoor in aanmerking komen. Tegelijkertijd moeten de lidstaten hun toezeggingen nakomen om personen te hervestigen vanuit Turkije, de nodige ondersteuning te verlenen bij de behandeling van asielverzoeken in Griekenland en de Europese grens- en kustwacht op operationele sterkte te brengen.”

Herplaatsing en hervestiging hebben een nieuwe impuls nodig

Hoewel in februari een recordaantal van ca. 1 940 personen is herplaatst, blijft het huidige tempo ver achter bij de verwachtingen en bij het door de Europese Raad bekrachtigde streefcijfer van ten minste 3 000 herplaatsingen per maand vanuit Griekenland en het streefcijfer van de Commissie van ten minste 1 500 herplaatsingen per maand vanuit Italië. In totaal zijn tot dusver 13 546 herplaatsingen uitgevoerd, waarvan 3 936 vanuit Italië en 9 610 vanuit Griekenland. Bij het huidige tempo zullen niet alle in aanmerking komende aanvragers die momenteel in Griekenland en Italië verblijven, tegen september 2017 zijn herplaatst — terwijl dit beslist wel haalbaar is. Tot dusver liggen slechts twee lidstaten (Malta en Finland) op schema om voor zowel Italië als Griekenland aan hun verplichtingen te doen. Maar er zijn ook landen die nog steeds ronduit weigeren aan de regeling deel te nemen (Hongarije, Oostenrijk en Polen) of dit in zeer beperkte mate doen (Tsjechië, Bulgarije, Kroatië en Slowakije). Italië, Griekenland, de EU-agentschappen i en internationale organisaties hebben hun capaciteit verhoogd en staan klaar om te helpen de maandelijkse streefcijfers te halen. Het is nu aan de andere lidstaten om ook aan hun verplichtingen te voldoen. De Commissie dringt er bij het Maltese voorzitterschap en lidstaten op aan om tijdens de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken i in maart gevolg te geven aan haar oproep. Wanneer lidstaten niet snel meer herplaatsingen uitvoeren, zal de Commissie niet aarzelen om gebruik te maken van haar bevoegdheden uit hoofde van de Verdragen ten aanzien van de lidstaten die niet hebben voldaan aan de verplichtingen die voortvloeien uit de besluiten van de Raad. Overigens komt er na september geen einde aan de wettelijke verplichting tot herplaatsing van de in aanmerking komende personen.

Daarentegen blijft de vooruitgang op het gebied van hervestiging veelbelovend. De lidstaten hebben tot dusver aan 14 422 personen een veilige en legale migratiemogelijkheid geboden, meer dan de helft van de 22 504 die zijn overeengekomen in het kader van de EU-hervestigingsregeling. Bij dit cijfer is de hervestiging van 3 565 Syriërs op grond van de verklaring EU-Turkije inbegrepen. De lidstaten boeken goede vorderingen bij de voorbereiding van verdere hervestigingsoperaties en hebben kenbaar gemaakt dat zij van plan zijn nog 34 000 Syriërs uit Turkije toe te laten, onder meer via "één-op-één"-hervestiging en nationale regelingen. Bijgevolg heeft de Commissie de financieringsprogramma's voor de betrokken lidstaten uitgebreid met 213 miljoen euro aan financiële steun voor hervestiging. Bovendien moet worden nagegaan of er wordt voldaan aan de voorwaarden voor de toepassing van de vrijwillige regeling met Turkije voor toelating van Syrische vluchtelingen op humanitaire gronden, hetgeen eveneens een stimulans voor hervestiging zou zijn.

Gestage vooruitgang bij de uitvoering van de verklaring EU-Turkije

Bijna een jaar nadat de verklaring van de EU en Turkije van 18 maart 2016 in werking is getreden, worden er nog steeds tastbare resultaten mee geboekt, ondanks de moeilijke omstandigheden. Het aantal mensen dat per dag vanuit Turkije oversteekt naar de Griekse eilanden is afgenomen van 10 000 personen op één dag in oktober 2015 tot 43 per dag nu. Het aantal mensen dat aankomt, is al met al gedaald met 98 %. Sinds de verklaring van kracht werd, is ook het aantal dodelijke slachtoffers in de Egeïsche Zee sterk gedaald, nl. van 1 100 (tijdens dezelfde periode in 2015-2016) tot 70. Er worden nog steeds terugkeeroperaties uitgevoerd; in totaal zijn er 1 487 mensen teruggekeerd sinds de verklaring in werking trad. Er komen echter nog altijd meer mensen vanuit Turkije in Griekenland aan dan er terugkeren, waardoor de druk op de Griekse eilanden verder oploopt. Het gezamenlijk actieplan dat is overeengekomen tussen Griekenland en de coördinator voor de uitvoering van de verklaring EU-Turkije, voorziet in een aantal maatregelen, zoals de invoering van een efficiënt systeem voor voortgangsbewaking, het opleggen van geografische beperkingen en het creëren van voldoende opvangcapaciteit. Deze zouden moeten bijdragen tot een versnelling van het terugkeertempo. De Commissie heeft vandaag voor het eerst een puntsgewijs voortgangsverslag gepubliceerd over elk van de maatregelen in het kader van het gezamenlijke actieplan.

Op andere gebieden van de verklaring wordt nog steeds vooruitgang geboekt. De Commissie keert steeds sneller geld uit in het kader van de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije, zoals blijkt uit het eerste jaarverslag over de faciliteit, dat de Commissie ook vandaag heeft gepubliceerd. Wat betreft de 2,2 miljard euro die reeds is toegewezen voor 2016-2017: voor 1,5 miljard euro daarvan zijn in recordtijd contracten gesloten. Dit bedrag maakt de helft uit van de totale begroting voor 2016-2017 van 3 miljard euro. De Commissie blijft ook met Turkije samenwerken voor meer vooruitgang met betrekking tot de resterende benchmarks van het stappenplan voor visumliberalisering. Verder is de Raad begonnen aan de behandeling van de onderhandelingsrichtsnoeren inzake modernisering van de douane-unie.

Voortgang bij het volledig operationeel maken van de nieuwe Europese grens- en kustwacht

Vijf maanden na de oprichting van de Europese grens- en kustwacht ontbreekt het nog steeds aan voldoende gezamenlijke investeringen en actieve betrokkenheid om ervoor te zorgen dat het Agentschap zo snel mogelijk volledig operationeel wordt. Het gaat om een concrete uiting van de bereidheid van de lidstaten om verantwoordelijkheid te delen en solidariteit aan de dag te leggen.

Momenteel ondersteunt het Agentschap de lidstaten met zo'n 1 350 grenswachters aan verschillende delen van de buitengrens van de EU, als aanvulling op de bestaande nationale capaciteiten van lidstaten van meer dan 100 000 grenswachters. Hoewel de lidstaten een belangrijke bijdrage hebben geleverd, komt het Agentschap personele middelen en technische uitrusting tekort. Zo zijn er nog steeds aanzienlijke tekorten in verband met de pool met snel inzetbare uitrusting, middelen die kunnen worden ingezet bij lopende gezamenlijke operaties en de drie nieuwe pools van toezichthouders voor gedwongen terugkeer, begeleiders voor gedwongen terugkeer en terugkeerspecialisten.De lidstaten moeten uiterlijk eind maart in deze tekorten voorzien, wil het Agentschap de lidstaten de nodige ondersteuning aan de buitengrenzen kunnen bieden. Ook moet de kwetsbaarheidsbeoordeling worden afgerond, zodat gebreken aan de buitengrenzen kunnen worden verholpen voordat zich een nieuwe crisis voordoet. Bij deze beoordeling moet prioriteit worden gegeven aan de meest dringende problemen.

Ook op andere gebieden wordt vooruitgang geboekt. Zo is er een ontwerp van zetelovereenkomst geparafeerd met Polen en staat voor juni 2017 de start gepland van een nieuw systeem voor op afstand bestuurde luchtvaartuigen voor maritiem toezicht.

Voor meer informatie

Vragen en antwoorden: Commissie dringt aan op hernieuwde inspanningen om uitvoering te geven aan solidariteitsmaatregelen van Europese migratieagenda

FACTSHEET Het Europees migratie- en asielbeleid: Kleine stappen met veel effect

FACTSHEET Een Europese migratieagenda - Stand van zaken

FACTSHEET EU-budget voor de vluchtelingencrisis en verbetering van het migratiebeheer

Tiende verslag over herplaatsing en hervestiging

Mededeling: Tiende verslag over herplaatsing en hervestiging

Bijlage 1: Herplaatsingen vanuit Griekenland

Bijlage 2: Herplaatsingen vanuit Italië

Bijlage 3: Herplaatsingen vanuit Italië en Griekenland

Bijlage 4: Hervestiging: stand van zaken

FACTSHEET Herplaatsing en hervestiging

FACTSHEET Aanpak van de vluchtelingencrisis: financiële steun van de EU aan Griekenland

Europese migratieagenda

Vijfde verslag over de vooruitgang bij de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije

Mededeling: Vijfde verslag over de vooruitgang bij de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije

De voortgang bij de uitvoering van het gezamenlijke actieplan

Eerste jaarverslag over de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije

FACTSHEET Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije

Operationele uitvoering van de verklaring EU-Turkije: Verbintenissen en inzet van de lidstaten voor Frontex- en EASO-operaties - terugkeer en hervestiging

Verklaring EU-Turkije van 18 maart

Actieplan EU-Turkije van 15 oktober, in werking sinds 29 november

Aanwijzing van de EU-coördinator

Tweede verslag over het operationeel maken van de Europese grens- en kustwacht

Mededeling: Tweede verslag over het operationeel maken van de Europese grens- en kustwacht

FACTSHEET Europa's buitengrenzen beter beveiligen: de Europese grens- en kustwacht

IP/17/348

---