Ingelaste top over eurocrisis: kiezen of verliezen

Europese leiders houden donderdag een crisistop over de euro. 'Ik kom alleen als er iets te besluiten valt', waarschuwde de Duitse bondskanselier Angela Merkel i al bij voorbaat. Maar wat staat er nu eigenlijk voor iedereen op het spel?

Aanleiding voor de ingelaste top is de aanhoudende crisis in Griekenland. Daardoor, en door de situatie in Ierland, Portugal, Spanje en recent ook Italië, staat de euro onder druk. Maar als de top in Brussel geen concrete resultaten oplevert, zal dat het vertrouwen in de Europese munt niet bepaald ten goede komen.

Beleggers zullen dan vluchten in de Amerikaanse dollar of de Zwitserse franc, verwacht de Belgische eurokenner Paul de Graauwe. Dat baart hem op zich geen zorgen. 'De euro is toch veel te duur', zegt hij. 'Voor mij mag de koers rustig dalen tot 1,2 of 1,1 dollar zoals in de beginjaren.'

Einde eurozone i

Door een zwakke euro wordt de export goedkoper en dus aantrekkelijker voor niet-eurolanden. Ernstiger is als de zwakste landen uit de euro zouden stappen, waarschuwt analist Michel van der Stee van Van Lanschot Bankiers. Ook voor Nederlandse pensioenfondsen, die graag beleggen in buitenlandse staatsleningen.

'Als het gaat om Portugal, Griekenland of Ierland dan denk ik dat het redelijk meevalt', zegt Van der Stee. 'Maar als we naar Italië kijken, denk ik dat de belangen wel stevig zullen zijn. Italië is te groot om te redden, vrees ik. En dat zou ook meteen het einde betekenen van de eurozone.'

Geld kwijt

Als de zwakke landen uit de euro zouden stappen, zouden ze hun oude munteenheden weer invoeren. Tegen een bewust lage koers, om hun eigen exportproducten goedkoop te houden. Maar hun buitenlandse schulden worden nog altijd berekend in euros. En dus worden die schulden dan nog moeilijk af te betalen.

Dus al maken de sterke eurolanden straks een nieuwe start met een 'neuro', een Noord-Europese euro, het geld dat ze hebben geleend aan Zuid-Europa zijn ze kwijt. Dat geldt ook voor bedrijven die nog vorderingen hebben uitstaan. En op dure, Noord-Europese exportproducten zit het zuiden ook niet meer te wachten.

Griekenland profiteert

Bij elkaar levert dat een stevige economische recessie op, waarschuwt Van der Stee. En ook Bas Jacobs, hoogleraar overheidsfinanciën aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit, voorspelt dat de schade van een eurozone die uit elkaar valt, veel hoger zal zijn dan de kosten van een reddingsoperatie voor Griekenland.

Gedeeltelijke kwijtschelding van de Griekse schuld is volgens de economen dan ook onvermijdelijk. Ook zullen de zwakke landen volgens hen profiteren van de uitgifte van gezamenlijke Europese staatsobligaties. Het vertrouwen in sterke landen als Duitsland garandeert immers een lage rente op deze 'eurobonds'.

Solidariteit

Volgens Bas Jacobs hebben al deze oplossingen gemeen dat de Europese belastingbetaler uiteindelijk de risico's gaat dragen van de zwakke landen. 'We moeten toe naar een minimaal politiek Europa, waarin de kosten van de landen die in problemen zitten gedeeld kunnen worden.'

Gedwongen Europese solidariteit: het is een moeilijke boodschap, waar de populisten in Europa graag op inhakken. Dat maakt de regeringsleiders op hun beurt huiverig om bij de top in Brussel donderdag een echte keuze te maken. Maar voortmodderen leidt onherroepelijk naar de afgrond.