DNB: 'Europese schuldencrisis, stijgende gronstoffenprijzen en inflatie grootste bedreigingen voor Nederlands bankwezen'
Financiële Stabiliteit
De vooruitzichten zijn verbeterd, laat iDe Nederlandsche Bank i i weten in zijn halfjaarrapportage Financiële Stabiliteit, maar er zijn nog allerlei factoren die de wereldeconomie en het Nederlands bankwezen bedreigen. De grootste bedreiging is de Europese schuldencrisis. Daarnaast zijn er de stijgende grondstoffenprijzen en de inflatie. De recente economische ontwikkeling verhoogt de kans op renteschokken, meldt DNB. Zowel huishoudens als de banken zouden hun financiën goed op orde moeten brengen. Een flinke buffer is geboden.
De Nederlandse banken gaan op de oude voet verder. De politiek heeft nog steeds geen maatregelen genomen om een nieuwe crisis te voorkomen. Daarom luiden vooraanstaande Nederlandse economen de noodklok.
'Restaureren van zoals het was voor de crisis, dan komt het allemaal weer goed. Maar ik geloof daar niets van. Het is restauratiepolitiek, waar ook Den Haag mee bezig is. Maar dat is niet wat in deze tijd nodig is.' Herman Wijffels i, oud-bankier en oud-voorzitter van de Sociaal-Economische Raad, is zeer kritisch over de bankensector in Nederland na de afgelopen crisisjaren waarin Nederland miljarden euro's aan grote banken heeft geleend.
Ook de politiek krijgt kritiek van Wijffels. 'Als je kijkt naar de wet- en regelgeving voor het bankwezen, dan zie je dat er zo goed als niets is veranderd. Ook internationaal zie je dat bonussen -eigenlijk een premie op risicovol gedrag- nog bestaan', aldus de econoom in het tv-programma Nieuwsuur. Tegenwoordig is Wijffels hoogleraar Duurzaamheid en Maatschappelijke Verandering.
Een grote golfclub
Wijffels is niet de enige belangrijke econoom die fundamentele kritiek levert op de Nederlandse bankwereld. Woensdag presenteert De Nederlandsche Bank (de centrale bank) zijn halfjaarrapport over de bancaire sector, maar de economen concluderen nu al dat het risico op een nieuwe crisis groot is. 'Levensgroot', aldus Hans Schenk, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht..
Schenk vindt dat banken, politiek en toezichthouder in Nederland elkaar niet goed corrigeren. 'Het is één grote golfclub. Als je kijkt hoe mensen heen en weer zwemmen tussen ministeries en banken en de toezichthouder. Dat is het probleem in een klein land, waar ze elkaar elke dag tegenkomen en in hun eigen waarheid gaan geloven', zegt Schenk.
Spaardeel en gokdeel
Nederland heeft een grote financiële sector, die internationaal opereert. Alleen nationaal beleid is niet genoeg en er zijn ook internationale afspraken gemaakt, bijvoorbeeld binnen Europa. Ook buiten Nederland dreigt een nieuwe bankencrisis uit te breken. Het systeem in Nederland is kwetsbaar, waarschuwt Ewald Engelen hoogleraar Financiële Economie aan de Universiteit van Amsterdam. Het heeft ook gevolgen voor de staatsfinanciën.
Engelen: 'Banken hebben een spaardeel, gericht op de gewone man en het midden- en kleinbedrijf. En ze hebben een gokdeel, waarmee ze constant gokken op allerlei financiële markten. Het probleem met die combinatie is dat de staat voor een belangrijk deel garant staat voor het spaargeld van de huishoudens. Op het moment dat het met het gokdeel helemaal misgaat, wordt het spaargeld opgesoupeerd om de financiële schokken te absorberen.'
Meer economen pleiten voor een opsplitsing: aparte zakenbanken en banken voor particulieren. Ondertussen zouden centrale banken hogere eisen moeten stellen aan het eigen vermogen van de banken. Internationale regels streven naar een buffer van 5 à 6 procent, maar dat zou eigenlijk boven de 10 procent moeten liggen, vindt hoogleraar Arnoud Boot, adviseur van De Nederlandsche Bank. Het is de verantwoordelijkheid van het parlement om daarvoor te zorgen, vindt hij.
Tweedehands autoverkopers
Vanuit de oppositie in de Tweede Kamer i is veel kritiek op de regering en minister Jan Kees de Jager i van Financiën. Er zouden maatregelen moeten worden genomen om een herhaling van de financiële crisis te voorkomen. De economen hebben weinig vertrouwen in het vermogen van de banken om zelf te veranderen.
'Hier in Europa, anders dan in de Verenigde Staten, worden bankiers nog gezien als deel van de notabelen. Terwijl het eigenlijk stomweg tweedehands autoverkopers zijn, die met dezelfde achterdocht en argwaan bejegend moeten worden', stelt Ewald Engelen.
