Europese Commissie geeft groen licht voor herstructurering ABN AMRO Group
De Europese Commissie i heeft, op basis van de EU i-staatssteunregels, toestemming gegeven voor een pakket steunmaatregelen en een herstructureringsplan voor de ABN AMRO Group, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan die bedoeld zijn om de levensvatbaarheid van de groep te consolideren. Dit moet zorgen voor een passende eigen bijdrage in de kosten van de herstructurering en moet helpen voorkomen dat de overheidsmiddelen worden gebruikt voor het financieren van een agressieve zakelijke strategie die ten koste gaat van concurrenten die geen beroep kunnen doen op staatssteun. Na een diepgaand onderzoek (zie IP/09/565) en een tijdelijke toestemming voor aanvullende herkapitalisatiemaatregelen (zie IP/10/138) is de Commissie nu tot de conclusie gekomen dat het totale steunpakket, mits deze voorwaarden in acht worden genomen, in lijn is met de EU-regels die steun toestaan wanneer die dient om een ernstige verstoring in de economie van een lidstaat op te heffen (artikel 107, lid 3, onder b), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie). De uitvoering van dit pakket herstructureringsmaatregelen loopt sinds oktober 2008. Toen nam de Nederlandse Staat Fortis Bank Nederland en de Nederlandse activiteiten van de toenmalige ABN AMRO Bank over, die vervolgens werden gefuseerd tot de ABN AMRO Group.
Joaquin Almunia, Vicevoorzitter van de Commissie en belast met het mededingingsbeleid: "De begeleidende voorwaarden die de Commissie aan de goedkeuring van het herstructureringsplan verbindt, bieden de daadwerkelijke garantie dat de steun wordt gebruikt om de ABN AMRO Group op lange termijn levensvatbaar te maken, en moeten voorkomen dat de steun wordt gebruikt om concurrentieverstorende initiatieven te financieren."
De ABN AMRO Group is ontstaan uit de fusie van Fortis Bank Nederland en de Nederlandse activiteiten van de toenmalige ABN AMRO Bank. Toen Fortis SA/NV in acute problemen was gekomen door de hoge prijs die zij had betaald voor de Nederlandse activiteiten van ABN AMRO Holding en door het grote aantal gestructureerde kredieten in haar portefeuille, heeft de Nederlandse Staat op 3 oktober 2008 Fortis Bank Nederland, samen met de Nederlandse activiteiten van ABN AMRO, overgenomen en liquiditeitsfaciliteiten verschaft om de afsplitsing van Fortis Bank te kunnen doorvoeren. Fortis Bank Nederland heeft de ontvangen kredietfaciliteiten medio 2009 terugbetaald, deels door de uitgifte van obligaties op langere termijn waarvoor ook een staatsgarantie was afgegeven.
Naast deze liquiditeitssteun hebben de beide entiteiten ook diverse steunmaatregelen ontvangen. Volgens het onderzoek van de Commissie vertegenwoordigen de herkapitalisatiemaatregelen die tussen oktober 2008 en januari 2010 zijn genomen, een steunbedrag tussen 4,2 en 5,45 miljard EUR. Bepaalde maatregelen, zoals de 12,8 miljard EUR die de Nederlandse Staat aan Fortis Bank SA/NV betaalde voor de overname van de beide entiteiten, werden, ondanks dat zij kosten voor de Nederlandse Staat vormen, niet beschouwd als staatssteun aan de beide entiteiten omdat deze het overeenkomstige bedrag niet hebben ontvangen. De Nederlandse Staat is voor 100% eigenaar van de fusieonderneming Fortis/ABN Amro.
De Commissie heeft aan haar goedkeuring voor het steunpakket een aantal voorwaarden verbonden die moeten garanderen dat de overheidsfinanciering uitsluitend wordt gebruikt om de levensvatbaarheid van de fusieonderneming te consolideren - en bijvoorbeeld niet om een agressieve groei van de groep te financieren ten koste van concurrerende banken. Bij deze voorwaarden gaat het onder meer om een verbod op overnames en de eis dat in de sector private banking (waar de bank een sterke positie heeft) bepaalde marges worden gehaald, om te vermijden dat de onderneming de steun gebruikt om concurrenten te onderbieden.
Het onderzoek van de Commissie bevestigde dat, in tegenstelling tot andere zaken, de behoefte aan staatssteun niet in de eerste plaats is toe te schrijven aan het feit dat de beide gesteunde entiteiten excessieve risico's zouden hebben genomen of onhoudbare bedrijfsmodellen hadden. Deze behoefte ontstond vooral doordat beide entiteiten van hun respectieve moedermaatschappij werden afgesplitst, waardoor zij als ondergekapitaliseerde zelfstandige entiteiten zijn achtergebleven, die met name niet in staat zijn de initiële kosten van de fusie te financieren. Binnen deze specifieke context en rekening houdende met het feit dat het bedrag van de ontvangen herkapitalisatiesteun beperkt blijft, oordeelde de Commissie dat er geen afstotingen nodig waren.
In mei 2009 had de Commissie al groen licht gegeven voor steun aan Fortis Bank SA/NV (zie IP/09/743). Voordien, in 2007 was de fusie tussen Fortis en de Nederlandse activa van ABN AMRO, onder voorwaarden goedgekeurd op grond van de EU-concentratieverordening (zie IP/07/1442). De afstotingen waartoe de partijen zich toen hadden verbonden, hebben inmiddels plaatsgevonden.
De niet-vertrouwelijke versie van het besluit komt, zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost, in het Staatssteunregister op de website van DG Concurrentie beschikbaar onder zaaknummer SA26674. Een overzicht van de recentste staatssteunbesluiten die op internet en in het EU-Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in State Aid Weekly e-News