Digitale rechten en downloaden zijn thema in komende verkiezingen met piratenpartij naar Europees voorbeeld (en)
'Downloaden' is een verkiezingsthema geworden. Elders in Europa worden steeds hardere maatregelen genomen om het auteursrecht en ook de veiligheid op internet te beschermen. Welke kant zal het in Nederland opgaan met de digitale vrijheid na 9 juni?
'Den Haag, bereid u voor! De Piraten komen u enteren!' Met die waarschuwing op Twitter presenteerde de Nederlandse Piratenpartij zich. 'Kapitein' Salim Allioui hoopt in juni op veertien zetels. In Zweden, waar het fenomeen vier jaar geleden begon, is de Piratpartiet qua ledental nu al de derde partij van het land.
Het succes van de Piratenpartiet hangt samen met een wetswijziging, die Zweedse internetaanbieders verplicht om informatie door te geven over illegale bestanden. Maar de digitale vrijbuiters floreren in steeds meer Europese landen.
In Frankrijk is dat een tegenreactie op de omstreden 'HADOPI' wet, die het illegaal delen van films en muziek na herhaalde waarschuwingen bestraft met afsluiting van het internet. Groot-Brittannië kent sinds begin deze maand een soortgelijke wet, de Digital Economy Act. Ook daar is er intussen een 'Pirate Party'.
Hollands gedogen
In Nederland zijn zulke 'draconische' maatregelen ver weg, zegt Ot van Daalen van de digitale burgerrechtenwaakhond Bits of Freedom. Het Nederlandse auteursrecht helpt. Dat staat het maken van een kopie voor privégebruik toe, en nergens is vastgelegd dat de bron van die kopie legaal moet zijn.
Wel is er de laatste jaren aan dit typisch Hollandse 'gedogen' gemorreld. In 2008 bepaalde de rechter dat downloaders van beschermd materiaal toch in overtreding waren. Toen de regering Balkenende in februari viel, werkte minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie al aan plannen voor een 'downloadverbod'.
Bovendien scoort Nederland op het gebied van de internetprivacy ronduit slecht, zegt Van Daalen. 'Geen land slaat zoveel gegevens op. Dat is wel iets anders dan de kwestie van het auteursrecht. Maar in beide gevallen wordt er steeds meer informatie verzameld, en wordt de burger steeds meer gecontroleerd.'
Campagne voeren
Genoeg reden dus om na de val van het kabinet de 'digitale burgerrechten' op de verkiezingsagenda te zetten. Bits of Freedom klopte bij alle partijen aan, in de hoop dat ze het onderwerp zouden opnemen in hun programma's.
'Je ziet dat partijen ermee worstelen en gedwongen zijn een standpunt in te nemen', zegt Ot van Daalen. 'Waar het CDA twee verkiezingen geleden nog glashard zei: wie niets te verbergen heeft, heeft niets te vrezen, hebben ze nu toch een paragraaf over privacy in hun verkiezingsprogramma.'
Maar verder is de partij van premier Balkenende er 'nauwelijks mee bezig'. Ook andere grote partijen stelden teleur: de PvdA is 'schizofreen', zegt Van Daalen. En bij de VVD zit de uit het Europees Parlement i bekende burgerrechtenkampioen Jeanine Hennis-Plasschaert i, maar ook 'law-and-order' voorvechter Fred Teeven i.
Façade
Meer respons kwam van kleinere partijen zoals D66 en GroenLinks. GroenLinks-lijsttrekker Femke Halsema i schreef zelfs een stuk in De Volkskrant, waarin ze voorstelde het auteursrecht op de schop te doen. Naar aanleiding van dat stuk hield ook de auteursrechtenorganisatie BumaStemra zich niet langer afzijdig van het politieke gewoel.
De beschuldiging van Buma dat GroenLinks 'onder het mom' van burgerrechten diefstal wil legaliseren schoot Ot van Daalen in het verkeerde keelgat. 'Natuurlijk is het geen façade. Digitale burgerrechten zijn de verdedigingslinie tussen ons en een wereld waarin bedrijven en de overheid beslissen wat je op het internet doet. En dat is voor ons onacceptabel.'
Dat er nu een Nederlandse Piratenpartij is juicht Bits of Freedom daarom toe. Een ding is zeker, zegt Van Daalen: de politiek heeft bij deze campagne definitief ontdekt dat het internet een thema is waarmee je kiezers kan winnen.
