Commissie rondt het onderzoek naar Microsoft af en legt corrigerende maatregelen en een geldboete op
Na een vijf jaar durend onderzoek heeft de Europese Commissie besloten dat Microsoft Corporation in strijd met het mededingingsrecht van de Europese Unie heeft gehandeld door haar bijna-monopolie op de markt van besturingssystemen voor PC's uit te breiden naar de markten van workgroup server-besturingssystemen(1) en van media players(2). Omdat de onrechtmatige gedragingen nog aan de gang zijn heeft de Commissie Microsoft gelast om aan de concurrenten binnen 120 dagen de informatie over de interfaces(3) vrij te geven die nodig is opdat hun producten zouden kunnen "communiceren" met het universeel aanwezige besturingssysteem van Windows. Microsoft moet ook, binnen 90 dagen, een versie van haar Windows-besturingssysteem zonder Windows media player aan de fabrikanten van PC's (of aan de eindgebruikers bij directe verkoop) aanbieden. Daarnaast krijgt Microsoft een boete van 497 miljoen EUR wegens misbruik van haar marktmacht in de EU.
"Het is de speciale verantwoordelijkheid van ondernemingen met een machtspositie om ervoor te zorgen dat de manier waarop zij hun activiteiten ontplooien, de concurrentie op basis van verdiensten niet verhindert en geen schade berokkent aan consumenten en innovatie" zei Europees commissaris voor Concurrentie Mario Monti. "Met de beschikking van vandaag worden zowel de voorwaarden voor eerlijke concurrentie op de betrokken markten hersteld, als duidelijke principes voor het toekomstige gedrag van een onderneming met een dergelijke sterke machtspositie vastgesteld", voegde hij daaraan toe.
Na een uitgebreid en diepgaand onderzoek van meer dan vijf jaar en drie mededelingen van punten van bezwaar(4), heeft de Commissie vandaag een beschikking aangenomen waarin zij vaststelt dat de Amerikaanse software-onderneming Microsoft Corporation de EU-mededingingsregels heeft geschonden door misbruik te namen van haar bijna-monopolie(5) (artikel 82) op de markt van besturingssystemen voor PC's.
Microsoft heeft misbruik gemaakt van haar machtmarkt door de interoperabiliteit tussen Windows-PC's en workgroup servers die niet van Microsoft zijn, opzettelijk te beperken, en door Windows Media Player (WMP), een product waarvoor concurrenten bestonden, te koppelen aan haar universeel aanwezige Windows-besturingssysteem.
Door dit onrechtmatig gedrag kon Microsoft een machtspositie verwerven op de markt van workgroup serverbesturingssystemen, die de kern vormen van de IT-netwerken van bedrijven, waardoor de concurrentie op die markt volledig zou kunnen verdwijnen. Daarenboven heeft het gedrag van Microsoft de concurrentie op de markt van media players aanzienlijk verzwakt.
Deze misbruiken zetten een rem op de innovatie en zijn schadelijk voor het concurrentieproces en de consumenten, die uiteindelijk minder keuze hebben en hogere prijzen moeten betalen.
Wegens deze zeer ernstige inbreuken, die vijf en een half jaar hebben geduurd, heeft de Commissie een geldboete van 497.2 miljoen EUR opgelegd.
Corrigerende maatregelen
Om de voorwaarden voor eerlijke concurrentie te herstellen heeft de Commissie de volgende corrigerende maatregelen opgelegd:
- Wat interoperabiliteit betreft, moet Microsoft binnen 120 dagen volledige en nauwkeurige informatie over interfaces vrijgeven, zodat volledige interoperabiliteit tussen de workgroup servers die niet van Microsoft zijn en Windows-PC's en servers kan worden bereikt. Daardoor zullen de concurrerende verkopers in staat zijn om producten te ontwikkelen die onder gelijke voorwaarden kunnen concurreren op de markt van besturingssystemen voor workgroup servers. De vrijgegeven informatie zal elke keer wanneer Microsoft nieuwe versies van de betrokken producten op de markt brengt, geactualiseerd moeten worden.
Voorzover deze interface-informatie in de Europese Economische Ruimte(6) beschermd zou zijn door intellectuele-eigendomsrechten, zal Microsoft recht hebben op een redelijke vergoeding. Het gaat hierbij alleen om informatie over interfaces, niet over de Windows-broncode, aangezien die niet nodig is voor de ontwikkeling van interoperabele producten.
- Wat de koppelverkoop betreft, moet Microsoft binnen 90 dagen aan de producenten van PC's een versie van haar Windows-client-PC-besturingssysteem aanbieden waarin WMP niet geïntegreerd is. Deze maatregel betekent niet dat de consumenten PC's en besturingssystemen zonder media players zullen krijgen. De meeste consumenten kopen een PC bij een fabrikant van PC's die voor hen reeds een besturingssysteem en een media player gebundeld heeft. Dankzij deze corrigerende maatregel van de Commissie zal de gebundelde software worden samengesteld op basis van de wensen van de consumenten en niet van de door Microsoft opgelegde keuzes.
Microsoft behoudt het recht om een versie van haar Windows-client-PC-besturingssysteemproduct met WMP aan te bieden. Zij moet evenwel afzien van gelijk welke commerciële, technologische of contractuele bepaling die de niet-gebundelde versie van Windows minder aantrekkelijk zou maken of de prestaties ervan zou beperken. De onderneming mag in het bijzonder geen korting aan PC-fabrikanten aanbieden wanneer zij Windows samen met WMP zouden kopen.
De Commissie acht de corrigerende maatregelen evenredig en meent dat zij een eind zullen maken aan de inbreuken op de antitrustregels, en duidelijke regels vaststellen voor het toekomstige gedrag van de onderneming.
Om ervoor te zorgen dat deze beschikking daadwerkelijk en binnen de termijn ten uitvoer wordt gelegd, zal de Commissie een toezichthoudende trustee aanstellen die onder meer zal controleren of de informatie die Microsoft vrijgeeft over de interfaces volledig en nauwkeurig is, en of de twee versies van Windows gelijkwaardig zijn qua prestaties.
Het onderzoek
In december 1998 diende Sun Microsystems, een andere Amerikaanse onderneming, een klacht in omdat Microsoft geweigerd had bepaalde interface-informatie te verstrekken die Sun nodig had om producten te kunnen ontwikkelen die op correcte wijze zouden "communiceren" met de alomtegenwoordige Windows-PC's, zodat zij onder gelijke voorwaarden zou kunnen concurreren op de markt van workgroup server-besturingssystemen.
Uit het onderzoek van de Commissie bleek dat Sun niet de enige onderneming was aan wie informatie geweigerd werd, en dat het niet-vrijgeven van informatie door Microsoft deel uitmaakte van een ruimere strategie die erop gericht was concurrenten uit de markt te drukken.
Daardoor werd de concurrentie op het gebied van andere productkenmerken als betrouwbaarheid, veiligheid en snelheid, naar een tweede positie verdrongen, en werd het succes van Microsoft op de markt verzekerd. Een overgrote meerderheid van klanten deelde de Commissie mee dat het feit dat Microsoft haar interface-informatie niet vrijgeeft, hun keuze kunstmatig heeft beïnvloed in het voordeel van de serverproducten van Microsoft. De door Microsoft zelf verstrekte onderzoekgegevens hebben bevestigd dat er een verband bestaat tussen het voordeel dat Microsoft haalt uit het voor zich houden van interoperabiliteitinformatie en haar groeiende marktaandelen.
In 2000 breidde de Commissie op eigen initiatief haar onderzoek uit om na te gaan wat de gevolgen zijn van de koppelverkoop tussen de Windows-Media Player van Microsoft en het PC-besturingssysteem Windows 2000.
Dit deel van het onderzoek leidde tot de conclusie dat de universele aanwezigheid van WMP, als gevolg van de koppeling ervan met Windows voor muziek-, film- en andere media-ondernemingen, alsmede voor softwareontwikkelaars en verstrekkers van inhoud de stimulansen kunstmatig vermindert om producten voor concurrerende media players te ontwikkelen.
De koppelverkoop door Microsoft van haar media player leidt er derhalve toe dat de markt voor concurrenten wordt afgeschermd, en dat de keuze van de consument uiteindelijk wordt beperkt, aangezien de concurrerende producten schade ondervinden wegens redenen die geen verband houden met hun prijs of kwaliteit.
Uit de beschikbare gegevens blijkt reeds een duidelijke tendens ten gunste van de WMP en de Windows-mediatechnologie. Indien de Commissie niet zou optreden, zou de koppelverkoop van WMP met Windows de markt naar alle waarschijnlijkheid definitief "doen overslaan" in het voordeel van Microsoft. De onderneming zou dan in staat zijn om aanverwante markten te beheersen in de sector van de digitale media, bijvoorbeeld op het gebied van coderingstechnologie, software voor het uitzenden van muziek via het internet, digitale-rechtenbeheer enz.
Meer algemeen vreest de Commissie dat de koppelverkoop door Microsoft van WMP slechts een voorbeeld is van een meer algemene ondernemingsstrategie die, gezien het bijna-monopolie van Microsoft op het gebied van besturingssystemen voor PC's, innovatie ontmoedigt en de keuze van de consument beperkt wat betreft de technologieën waarvoor Microsoft belangstelling zou kunnen hebben en die zij in de toekomst aan Windows zou kunnen koppelen.
Toelichting
De Europese Commissie waakt over de handhaving van de mededingingsregels van de EU inzake concurrentiebeperkende praktijken en misbruik van een monopolie in de gehele Europese Unie wanneer dit gevolgen heeft voor het grensoverschrijdende handelsverkeer en de concurrentie.
De Commissie kan ondernemingen gelasten hun gedragingen te veranderen en geldboeten opleggen wegens inbreuken op de antitrustregels. Die boeten kunnen maximaal 10% van de wereldwijde jaarlijkse omzet van de betrokken ondernemingen bedragen.
Tegen de beschikkingen van de Commissie kan beroep worden aangetekend bij het Europees Gerecht van eerste aanleg in Luxemburg.
(1) Dit zijn op centrale netwerkcomputers draaiende besturingssystemen die overal ter wereld diensten verstrekken aan kantoorpersoneel voor hun dagelijks werk, zoals het delen van bestanden en printers, beveiliging en gebruikersbeheer.
(2) Een media player is een softwareproduct dat muziek- en video-inhoud via het internet kan "afspelen".
(3) De interfaces hebben geen betrekking op de Windows-broncode, aangezien die niet noodzakelijk is om interoperabele producten te ontwikkelen. Interfaces fungeren als schakels tussen de broncodes waardoor de producten met elkaar kunnen communiceren.
(4) Een mededeling van punten van bezwaar geeft aan dat een formeel onderzoek werd ingeleid, aangezien de Commissie de ten laste gelegde feiten of bezwaren aan de betrokken onderneming(en) meedeelt.
(5) Het besturingssysteem van Microsoft is geïnstalleerd op meer dan 95% van de personal computers ter wereld.
(6) Dit is de Europese Unie plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein.