Artikel 137: Eerste en tweede lezing; splitsing van voorstellen; kamerontbinding

136
 Artikel 137
138
  • 1. 
    De wet verklaart, dat een verandering in de Grondwet, zoals zij die voorstelt, in overweging zal worden genomen.
  • 2. 
    De Tweede Kamer kan, al dan niet op een daartoe door of vanwege de Koning ingediend voorstel, een voorstel voor zodanige wet splitsen.
  • 3. 
    De Tweede Kamer die wordt gekozen na de bekendmaking van de wet, bedoeld in het eerste lid, overweegt in tweede lezing het voorstel tot verandering, bedoeld in het eerste lid. Indien deze Tweede Kamer geen besluit neemt over het voorstel, vervalt dit van rechtswege. Zodra zij het voorstel heeft aangenomen, overweegt de Eerste Kamer dit in tweede lezing. De beide kamers kunnen het voorstel tot verandering alleen aannemen met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen.
  • 4. 
    De Tweede Kamer kan, al dan niet op een daartoe door of vanwege de Koning ingediend voorstel, met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen een voorstel tot verandering splitsen.

In andere talen:

English

  • 1. 
    An Act of Parliament shall be passed stating that an amendment to the Constitution in the form proposed shall be considered.
  • 2. 
    The Lower House may divide a Bill presented for this purpose into a number of separate Bills, either upon a proposal presented by or on behalf of the King or otherwise.
  • 3. 
    The Lower House elected after the Act of Parliament referred to in the first paragraph has been published shall consider, at second reading, the Bill for the amendment of the Constitution as referred to in the first paragraph. If this Lower House does not decide on the Bill, the Bill will fall by operation of law. As soon as this Lower House has passed the Bill, the Upper House shall consider it at second reading. The Bill shall be passed by both Houses only if at least two-thirds of the votes cast are in favour.
  • 4. 
    The Lower House may divide a Bill for the amendment of the Constitution into a number of separate Bills, either upon a proposal presented by or on behalf of the King or otherwise, if at least two-thirds of the votes cast are in favour.

Français

  • 1. 
    La loi déclare qu'une modification de la Constitution, telle qu'elle la propose, sera prise en considération.
  • 2. 
    La Seconde Chambre peut, en se fondant ou non sur un projet déposé à cet effet par le Roi ou en son nom, diviser en plusieurs projets le projet d'une telle loi.
  • 3. 
    La Seconde Chambre élue après la publication de la loi visée au paragraphe 1 examine en seconde lecture le projet de modification visé au paragraphe 1. Si ladite Chambre ne statue pas sur le projet, celui-ci est abrogé de droit. Dès qu’il est adopté, la Première Chambre l’examine en seconde lecture. Les deux Chambres ne peuvent adopter le projet de modification qu’aux deux tiers au moins des voix exprimées.
  • 4. 
    La Seconde Chambre peut, en se fondant ou non sur un projet déposé à cet effet par le Roi ou en son nom, et aux deux tiers au moins des voix exprimées, diviser en plusieurs projets un projet portant modification.

Deutsch

  • 1. 
    Durch ein Gesetz wird erklärt, dass eine Verfassungsänderung, wie sie darin vorgeschlagen ist, beraten werden soll.
  • 2. 
    Die Zweite Kammer kann aufgrund eines vom König oder in seinem Auftrag eingereichten Vorschlags oder von sich aus die Vorlage eines solchen Gesetzes teilen.
  • 3. 
    Die Zweite Kammer, die nach Verkündung des Gesetzes nach Absatz 1 gewählt wird, berät in zweiter Lesung die Änderungsvorlage nach Absatz 1. Fasst diese Zweite Kammer keinen Beschluss über die Vorlage, ist diese von Rechts wegen hinfällig. Sobald sie die Vorlage angenommen hat, berät die Erste Kammer diese in zweiter Lesung. Für die Annahme der Vorlage ist in beiden Kammern eine Mehrheit von mindestens zwei Dritteln der abgegebenen Stimmen erforderlich.
  • 4. 
    Die Zweite Kammer kann aufgrund eines vom König oder in seinem Auftrag eingebrachten Vorschlags oder von sich aus mit einer Mehrheit von mindestens zwei Dritteln der abgegebenen Stimmen eine Änderungsvorlage teilen.

Español

  • 1. 
    Se declarará por ley que una modificación de la Constitución, tal como la misma ley la propone, será tomada en consideración.
  • 2. 
    Un proyecto de tal ley podrá ser dividido por la Segunda Cámara, mediando o no propuesta presentada al efecto por el Rey o en su nombre.
  • 3. 
    La Segunda Cámara que se elija después de que se publique la ley mencionada en el apartado primero deliberará en segunda lectura sobre el proyecto de modificación a que se refiere el apartado primero. Si esa Segunda Cámara no adopta ninguna resolución sobre el proyecto, este caducará automáticamente. Una vez haya sido aprobado, la Cámara Primera deliberará sobre el proyecto en cuestión en segunda lectura. Ambas cámaras únicamente podrán aprobar el proyecto de modificación con una mayoría de al menos dos tercios de los votos emitidos.
  • 4. 
    La Segunda Cámara podrá, mediando o no propuesta presentada al efecto por el Rey o en su nombre, dividir un proyecto de modificación, con una mayoría de al menos dos tercios de los votos emitidos.

Inhoudsopgave van deze pagina:

1.

Toelichting

Procedure van grondwetsherziening

Gezien het bijzondere karakter van de Grondwet geldt voor het wijzigen van de Grondwet een uitgebreidere procedure dan voor het wijzigen van een gewone wet i. Wel komt net als bij een gewone wetswijziging een grondwetsherziening tot stand in samenwerking tussen regering i en parlement i. De bijzondere elementen zijn:

  • - 
    een grondwetsherziening wordt tweemaal door de beide kamers van de Staten-Generaal behandeld. Daartussen worden verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden.
  • - 
    de nieuw gekozen Tweede Kamer en de Eerste Kamer kunnen de in eerste lezing aanvaarde voorstellen alleen ongewijzigd en met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen aannemen.

Mocht de nieuw gekozen Tweede Kamer, als er opnieuw Tweede Kamerverkiezingen zijn, nog niet hebben beslist over het voorstel dat voor de tweede keer wordt behandeld, dan vervalt het hele voorstel.

Deze laatste bepaling werd bij de grondwetswijzing 2022 van kracht. De op dat moment nog in behandeling zijnde grondwetsvoorstellen worden conform het tegelijkertijd ingevoerde additionele artikel V i behandeld volgens het oude artikel 137 i. In dit additionele artikel is eveneens een voorziening getroffen voor het geval het in behandeling zijnde voorstel om de tweede lezing in verenigde vergadering i te behandelen zal worden aangenomen.

Splitsingsrecht

Een andere bijzonderheid van de procedure is dat de Tweede Kamer het ingediende voorstel tot grondwetsherziening in eerste of in tweede lezing mag splitsen in meer wetsvoorstellen. Dat kan eventueel op voorstel van de regering gebeuren.

Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat in één wetsvoorstel wijzigingen van verschillende grondwetsartikelen worden voorgesteld die geen direct verband met elkaar hebben. Door het voorstel te splitsen kan worden voorkomen dat het hele voorstel wordt verworpen, terwijl slechts tegen een enkel onderdeel bezwaar bestaat.

Voor splitsing in tweede lezing is ten minste twee derden van de uitgebrachte stemmen noodzakelijk.

2.

Formele toelichting

Procedure van grondwetsherziening

Voor het wijzigen van de Grondwet geldt een uitgebreidere procedure dan voor het wijzigen van een gewone wet. Evenals een gewone wet komt een grondwetsherziening tot stand in samenwerking tussen regering en parlement. De bijzondere elementen die artikel 137 aan de gewone wetsprocedure toevoegt zijn de volgende:

  • - 
    een grondwetsherziening wordt tweemaal door de beide kamers van de Staten-Generaal behandeld. Daartussen worden verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden.
  • - 
    de nieuw gekozen Tweede Kamer, alsmede de Eerste Kamer kunnen de in eerste lezing aanvaarde voorstellen slechts ongewijzigd en met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen aannemen.*

*In 2022 is een wijzigingsvoorstel in werking getreden waardoor alleen de nieuw gekozen Tweede Kamer over het voorstel in tweede lezing mag beslissen. Doet de nieuw gekozen Tweede Kamer dat niet en zijn er opnieuw verkiezingen, dan vervalt het hele voorstel.

Splitsingsrecht

Een andere bijzonderheid van de procedure van grondwetsherziening is het zogenaamde splitsingsrecht. Dit houdt in dat de Tweede Kamer in de eerste of in de tweede lezing de mogelijkheid heeft om - al dan niet op voorstel van de regering - een ingediend wetsvoorstel tot grondwetswijziging in meer wetsvoorstellen te splitsen.

Het kan voorkomen dat in één wetsvoorstel wijzigingen van verschillende grondwetsartikelen worden voorgesteld die geen direct verband met elkaar houden. Voorkomen dient dan te worden dat het gehele herzieningsvoorstel zou worden verworpen, uitsluitend omdat tegen een enkel op zichzelf staand onderdeel grote bezwaren bestaan. Daarom is splitsing mogelijk gemaakt. Zij kan in bepaalde gevallen een algemeen wenselijk geachte wijziging van de Grondwet voor stranding behoeden.

Om te verzekeren dat in tweede lezing in de Tweede Kamer over de wenselijkheid van splitsing een ruime mate van overeenstemming aanwezig zal zijn, is bepaald dat een voorstel tot splitsing slechts met ten minste twee derden van de uitgebrachte stemmen aangenomen kan worden.

3.

In eenvoudig Nederlands

  • 1. 
    Zowel de regering als de Tweede Kamer kunnen voorstellen maken om de Grondwet te veranderen.
  • 2. 
    De Tweede Kamer mag deze voorstellen splitsen in twee of meer voorstellen.
  • 3. 
    Als de Tweede en de Eerste Kamer het voorstel hebben aangenomen en er zijn Tweede Kamerverkiezingen geweest, dan komt het voorstel opnieuw in behandeling bij de nieuwe Tweede en de Eerste Kamer. Het voorstel is aangenomen als zowel de nieuwe Tweede als de Eerste Kamer akkoord gaan met het voorstel met twee derde van het aantal stemmen of meer. Heeft de nieuwe Tweede Kamer geen beslissing genomen als er opnieuw Tweede Kamerverkiezingen zijn, dan vervalt het voorstel.
  • 4. 
    Ook bij de behandeling voor de tweede keer mag de Tweede Kamer het voorstel splitsen in twee of meer voorstellen. Dit mag de Tweede Kamer alleen als twee derde van het aantal stemmen of meer hier voor is.

Uitleg

De Grondwet is de belangrijkste wet van ieder land. Dus ook van Nederland. Het is daarom niet gemakkelijk de Grondwet te veranderen. Daarom wordt een voorstel voor wijziging van de Grondwet twee keer door de Tweede en Eerste Kamer behandeld. Dat wordt een behandeling in eerste lezing en een behandeling in tweede lezing genoemd.

  • - 
    De eerste stap is dat de regering, de Tweede Kamer en de Eerste Kamer een voorstel maken om de Grondwet te veranderen: de eerste lezing. De Tweede en Eerste Kamer stemmen daarover met een gewone meerderheid van stemmen.
  • - 
    Als dit voorstel is aangenomen en er zijn weer Tweede Kamerverkiezingen geweest, beslissen de Tweede en de Eerste Kamer opnieuw over het voorstel: de tweede lezing. De bedoeling van de nieuwe verkiezingen is de kiezers mee te laten beslissen over de verandering van de Grondwet. Het voorstel in tweede lezing is in beide Kamers aangenomen als twee derde van het aantal stemmen of meer voor het voorstel stemt.
  • - 
    Het kan voorkomen dat de nieuwe Tweede Kamer (nog) niet heeft gestemd over het voorstel in tweede lezing als er opnieuw verkiezingen zijn. Dan komt het voorstel helemaal te vervallen.
  • - 
    Verder kan de Tweede Kamer besluiten een voorstel te splitsen in twee of meer voorstellen. Dat kan zowel in eerste als in tweede lezing. In eerste lezing moet een meerderheid van de Tweede Kamer daarmee instemmen, in tweede lezing tweederde van het aantal stemmen.

4.

Wijzigng artikel in 2022

In 2022 werd artikel 137 zodanig gewijzigd dat alleen de Tweede Kamer die wordt gekozen na de bekendmaking van een Grondwetsherzieningwet in eerste lezing, bevoegd is de behandeling in tweede lezing ter hand te nemen en af te ronden. Als deze Kamer geen besluit neemt, vervalt het voorstel van rechtswege. Tot 2022 kon ook een volgende Tweede Kamer het voorstel in tweede lezing afhandelen.

5.

Achtergronden

6.

Praktijkvragen

Via de Rijksoverheid komen veel vragen binnen, zoals:

Hebt u een andere vraag? Bel 1400 (U betaalt alleen de gebruikelijke belkosten).

7.

Ontwikkeling artikel

1798

Behalven op deze, bij de Staatsregeling vastgestelde, tijdstippen en wijze, en zonder den uitgedrukten wil des Volks, kan dezelve, nimmer, wettiglijk worden veränderd.

1814

Ingevalle, in het vervolg, eenige verandering of bijvoeging in de grondwet noodig zoude mogen zijn, zal deze noodzakelijkheid bij eene wet moeten verklaard en de verandering of bijvoeging zelve duidelijk aangewezen en uitgedrukt worden.

1815: art 229, 1840: art 227, 1848: art 196, 1887: art 194, 1917: art 194, 1922: art 197, 1938: art 202, 1948: art 203, 1953: art 210, 1956: art 210, 1963: art 210, 1972: art 210
1983
  • 1. 
    De wet verklaart, dat een verandering in de Grondwet, zoals zij die voorstelt, in overweging zal worden genomen.
  • 2. 
    De Tweede Kamer kan, al dan niet op een daartoe door of vanwege de Koning ingediend voorstel, een voorstel voor zodanige wet splitsen.
  • 3. 
    Na de bekendmaking van de wet, bedoeld in het eerste lid worden de kamers der Staten-Generaal ontbonden.
  • 4. 
    De nieuwe kamers overwegen het voorstel en kunnen dit alleen aannemen met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen.
  • 5. 
    De Tweede Kamer kan, al dan niet op een daartoe door of vanwege de Koning ingediend voorstel, met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen een voorstel tot verandering splitsen.
1987: art 137
1995
  • 1. 
    De wet verklaart, dat een verandering in de Grondwet, zoals zij die voorstelt, in overweging zal worden genomen.
  • 2. 
    De Tweede Kamer kan, al dan niet op een daartoe door of vanwege de Koning ingediend voorstel, een voorstel voor zodanige wet splitsen.
  • 3. 
    Na de bekendmaking van de wet, bedoeld in het eerste lid wordt de Tweede Kamer ontbonden.
  • 4. 
    Nadat de nieuwe Tweede Kamer is samengekomen, overwegen beide kamers in tweede lezing het voorstel tot verandering, bedoeld in het eerste lid. Zij kunnen dit alleen aannemen met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen.
  • 5. 
    De Tweede Kamer kan, al dan niet op een daartoe door of vanwege de Koning ingediend voorstel, met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen een voorstel tot verandering splitsen.
1999: art 137, 2000: art 137, 2002: art 137, 2005: art 137, 2006: art 137, 2008: art 137, 2017: art 137, 2018: art 137
2022
  • 1. 
    De wet verklaart, dat een verandering in de Grondwet, zoals zij die voorstelt, in overweging zal worden genomen.
  • 2. 
    De Tweede Kamer kan, al dan niet op een daartoe door of vanwege de Koning ingediend voorstel, een voorstel voor zodanige wet splitsen.
  • 3. 
    De Tweede Kamer die wordt gekozen na de bekendmaking van de wet, bedoeld in het eerste lid, overweegt in tweede lezing het voorstel tot verandering, bedoeld in het eerste lid. Indien deze Tweede Kamer geen besluit neemt over het voorstel, vervalt dit van rechtswege. Zodra zij het voorstel heeft aangenomen, overweegt de Eerste Kamer dit in tweede lezing. De beide kamers kunnen het voorstel tot verandering alleen aannemen met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen.
  • 4. 
    De Tweede Kamer kan, al dan niet op een daartoe door of vanwege de Koning ingediend voorstel, met ten minste twee derden van het aantal uitgebrachte stemmen een voorstel tot verandering splitsen.